مسجد؛پایگاه معنویت و اجتماع مسلمین

إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللّهِ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلاَهَ وَآتَى الزَّکَاهَ وَلَمْ یَخْشَ إِلاَّ اللّهَ فَعَسَى أُوْلَـئِکَ أَن یَکُونُواْ مِنَ الْمُهْتَدِینَ

مساجد خدا را تنها کسانى آباد مى‏کنند که به خدا و روز بازپسین ایمان آورده و نماز برپا داشته و زکات داده و جز از خدا نترسیده ‏اند، پس امید است که اینان از راه‏یافتگان باشند.آیه ۱۸ توبه

روز ٢١ آگوست (مطابق با ٣٠ مرداد ماه در تقویم شمسی) مسجدالاقصی به دست صهیونیست‌ها به آتش کشیده شد، سال‌ها بعد و به همین مناسبت به پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران و تصویب اعضای سازمان کنفرانس اسلامی در سی‌امین نشست این سازمان، این روز به نام روز جهانی مسجد نامگذاری شد.

پیامبر گرامی(ص) پایه‌گذار اولین مسجد بود؛ او مکانی را پایه‌گذاری کرد که علاوه بر عهده‌دار بودن نقش روحانی و معنوی، کانون فعالیت‌های اجتماعی مسلمانان نیز به شمار می‌رفت. به همین دلیل مسجد در طول تاریخ اسلام از ویژگی برجسته‌ای برخوردار بود و همه امور مسلمین در ابعاد مختلف، از جمله عقاید و فعالیت‌های فرهنگی، عبادی، سیاسی و اقتصادی در مساجد انجام می‌شد.

در مسجد، در این بهشت کوچک، می‌توان تنها با یک دم یاد پروردگار، دوباره به آن بهشت جاوید پیوست… و  می‌توان با محمل عبادت و دعا از ثرا به ثریا پرکشید و سرمست از باده وصل، سبک و خالی شد و بار دیگر برای نبرد با مصائب زندگی آماده و مهیا شد.در این‌جاست که افراد نمازگزار همچون قطره‌های آب به یکدیگر می‌پیوندند تا دریایی از اتحاد را به نمایش درآورند، همه در کنار یکدیگر در برابر پروردگار یکتا رو به سوی یک قبله می‌کنند و لب به حمد و ثنای آن یگانه نازنین می‌گشایند و هماهنگ با یک‌دیگر سرود توحید را زمزمه می‌کنند.

آری مسجد پایگاه معنویت، انسجام و یکپارچگی مسلمانان است که نماز جماعت و تشکیل صفوف به هم فشرده نمازگزاران به خوبی بیان‌گر هماهنگی و انسجامی است که حضور در مسجد فراهم می‌آورد.

در معماری مساجد این بهشت های روی زمین ایرانیان سنگ تمام گذاشتند و از آن هنگام که ایرانیان دروازه دل‌های خود را به روی آیین اسلام ناب محمدی گشودند، هنرمندان این مرز و بوم بسیار کوشیدند تا متعالی‌ترین گونه هنر خود را درساخت بناهایی به کار گیرند که مأمن روح و دل و جان خسته آدمی است.آنها با نهادن خشت بر روی خشت و کاشی بر روی کاشی، پله پله راه را برای معراج دل‌های عاشق به سوی معشوق گشودند.

آنان آبی عرش را بر روی کاشی‌ها کشیدند و نقش و نگارها را به نشانه شجره‌های روضه رضوان و ریاحین آن که مأوا و سرای پرهیزگاران درست کردار است،ترسیم کردند تا بهشتی کوچک بنام مسجد بر روی زمین نقش بندد.

در پایان گذری به روایات در خصوص مسجد می زنیم و پنج حدیث گلچین شده از مجموعه احادیث و روایات درباره مسجد را مرور می نماییم،تا به اهمیت این مکان مقدس بیشتر آشنا شویم.

قال رسول الله ـ صلی الله علیه و آله ـ: بَشِّرِ الْمَشَائینَ اِلَی الْمَساجِدِ فی ظُلَمِ اللَّیْلِ، بِنُورٍ ساطِعٍ یَوْمَ الْقِیامَهِ. «مستدرک‌الوسائل، ج ۳، ص ۳۶۳»
پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله

می‌فرماید: آنان که در ظلمت شب به‌سوی مساجد می‌روند، مژده باد به نوری که (از چهره‌شان) در روز قیامت می‌درخشد.

قال رسول الله ـ صلی الله علیه و آله ـ : یا اَباذَرَ اِنَّ اللهَ تَعالی یُعْطیکَ ما دُمْتَ جالِساً فِی الْمَسْجِدِ بِکُلِّ نَفَسٍ تَنَفَّسَ فیه دَرَجَهً فِی الْجَنَّهِ. « بحارالانوار، ج۸۳، ص۳۷۰»
پیامبراکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ می‌فرماید: ای ابوذر! تا زمانی که در مسجد نشسته‌ای خداوند برای هر نفسی که می‌کشی، درجه‌ای از بهشت برایت پاداش می‌دهد.

قال رسول الله ـ صلی الله علیه و آله ـ : اِذا اسْتَأذَنَتْ اِمْرَءَه‍ُ اَحَدِکُمْ اِلَی الْمَسْجِدِ فَلا یَمْنَعْها. « سنن نسائی، ج۲، ص۴۲»
پیامبراکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ می‌فرماید: وقتی زنتان اجازه رفتن به مسجد خواست، مانع نشوید.

قال الحسن ـ علیه السلام ـ : اَهْلُ الْمَسْجِدِ زُوّارُ اللهِ وَ حقٌ عَلَی الْمَزُورِ اَلتُّحفَهُ لِزائِرِهِ. « کلمه الامام الحسن، ص۴۱ ـ الحکم الزاهره. ص۱۵۰»
امام حسن ـ علیه السلام ـ فرمود: اهل مسجد زائر خدا هستند و بر صاحب خانه است که به زائرانش هدیه‌ای بدهد.

قال الصّادِقُ ـ علیه السلام ـ : مَنْ مَشی اِلَی الْمَسْجِدِ، لَمْ یَضَعْ رِجْلَهُ عَلی رَطْبٍ وَ لا یابِسٍ اِلاّ سَبَّحَتْ لَهُ الْاَرْضُ. « من لایحضره الفقیه، ص ۱۶۷ ـ بحارالانوار، ج ۸۴، ص ۱۳»
امام صادق ـ علیه السلام ـ می‌فرماید: هرکس به‌طرف مسجد برود، پایش را بر هیچ تر و خشکی نمی‌گذارد، مگر اینکه زمین برای او تسبیح می‌گوید.

به کوشش: امیرمحسن سلطان احمدی