دو راهکار کسب محبت خدا و ترک گناه

بسم الله الرحمن الرحیم؛ جلسه هفتگی درس اخلاق دفتر مقام معظم رهبری در قم این هفته چهارشنبه نهم اسفندماه ۱۴۰۲ با حجت‌الاسلام‌ والمسلمین سید احمد فقیهی برگزار شد که ایشان در ادامه سلسله مباحث قبلی خود درباره راه های کسب محبت خدا در این جلسه دو راه دیگر را بیان کردند که این دو راه مانعی برای گناه کردن و از طرفی کسب محبت خداوند است که یکی احساس پوچی و هیچی در برابر خداوند است و دوم دیدن نعمت و انتساب آن به خداوند است.

در ادامه گزیده یادداشت‌هایم از مباحث ایشان در این جلسه را تقدیم شما معارف‌جویان عزیز نموده تا شما نیز از این طریق بهره‌مند از این جلسه شوید.

اگر کسی بخواهد به اخلاق توحیدی متخلق شود باید با خدا مأنوس شود و یک راهی را باید پیدا کند که این انس بیشتر شود و خودش را همیشه هم‌نشین خدا ببیند و گرنه گاهی همنشین انسان شیطان می‌شود! گاهی شیطان یک افرادی را گاهی از دور و گاهی از نزدیک وسوسه می‌کند و گاهی خودش در مجلس و مکانی حاضر می‌شود و فرد را وسوسه می‌کند تا حدی که همنشین او می‌شود.

 علت گناه کردن در ماه مبارک

در ماه مبارک رمضان شیاطین در غل‌وزنجیر هستند واقعاً این‌طور است؛ اما سؤال می‌کنند چرا وقتی شیاطین در ماه مبارک در غل‌وزنجیر است بعضی‌ها گناه می‌کنند؟ چون بعضی‌ها یک شیطانی را به صورت خصوصی استخدام خود کرده که همیشه قرین و همنشین او هست و از او دست برنمی‌دارد؛ بنابراین انسان تا در این دنیا زندگی می‌کند شیطان بر او مسلط می‌شود؛ ولی شیطانی که قرین و همنشین انسان شده ممکن است در قبر و برزخ هم همراه انسان شود.

 اولین راه مقابله با شیطان و کسب محبت خداوند

حالا در مقابل این وسوسه شیطان باید چکار کرد؟ بهترین راهش مناجات و انس با خدا است؛ لذا اول انسان باید درک کند که هیچ حول و قوه‌ای از خودش ندارد و همه‌اش از خدا است و نباید به خودش مغرور شود! همیشه نعمت را با انتساب به خدا یاد کنید و گرنه بدون انتساب به خدا برای انسان غرور می‌آورد.

پس اول باید در مقابل خدا احساس پوچی کنید و بگویید که حول و قوه‌ای ندارید، چون بدترین امور معصیت خدا است اصلاً مگر ساده است که کسی بگوید من تصمیم گرفتم گناه نکنم برعکس همان لحظه مشغول گناه می‌شود؛ چون زرق‌وبرق دنیا فریبنده است و هوای نفس هم غوغا می‌کند و شیطان هم به این راحتی دست از سر انسان بر نمی‌دارد، پس باید خود را به خدا سپرد اصلاً کسی خیال نکند که راحت است حتی اولیای الهی وحشت داشتند می‌ترسیدند؛ چون یک‌لحظه غفلت انسان را بیچاره می‌کند.

حتی پیامبر (ص) دعا می‌کرد که خدایا یک‌چشم به‌هم‌زدن مرا به حال خودم وامگذار! بعد فرمودند برادرم یونس (ع) یک‌لحظه غفلت کرد و آن گرفتاری پیش آمد! پس خیال نکنید که گناه و معصیت برای یک عده خاص است برای هر کس شیطان یک ترفند دارد که او را فریب دهد!

تنها راه نجات از گناه و معصیت خدا این است که به خود متکی نباشید و قدرت خدا را ببینید و بگویید خدایا من که نمی‌توانم گناه نکنم من برای چیزهای جزئی آلوده می‌شوم و فقط یک راه دارد و آن هم وقتی است که خدا محبت خودش را در قلب ما بیدار کند، نه اینکه ایجادش کند؛ بلکه بیدار کند، چون انسان فطرتاً خداشناس و عاشق خدا است منتهی زرق‌وبرق دنیا او را سرگرم کرده است؛ ولی این محبت باید در قلب ما بیدار شود.

 محبت خدا بهترین عامل ترک گناه

این معصیت و زرق‌وبرق دنیا و هوا و هوس‌ها یک کشش و جاذبه‌هایی دارد که ما سراغش می‌رویم! مگر وقتی که یک چیز قشنگ‌تر از اینها را به انسان نشان بدهند و یک چیز شیرین‌تری به دهان انسان مزه کند که دیگر سمت این زرق‌وبرق دنیا نرود و هیچ‌چیزی در این عالم شیرین‌تر از محبت خدا نیست.

این لذت را ما نچشیدیم؛ ولی در واقع این لذت هنوز به کام ما شیرین نیامده است حالا شربت و شیرینی و شکلات دنیا مزه‌اش به ما چسبیده است؛ اما اگر این محبت خدا و اولیای خدا در دل ما نیاید این جاذبه‌های دنیا دل ما را می‌برد مگر اینکه یک جاذبه قوی‌تر ایجاد شود که این جاذبه را دور کند. پس باید کم‌کم در قلب ما یک جرقه‌ای از محبت خدا زده شود و اینطور نیست که من بهانه بیاورم که من هیچ‌وقت ندیدم و نشد!

 مفید بودن برخی از گرفتاری‌ها

گاهی خداوند یک گرفتاری برای ما پیش می‌آورد و همه هم ناراحت هستند؛ اما غافل هستیم و نمی‌دانیم پشت این گرفتاری خدا چه چیزی قرار داده است! در اصفهان یک پزشک متدینی بود که بیماری پیش وی رفته بود و گفته بود آقای دکتر تا صبح از درد خوابم نرفت و این پزشک هم می‌گفت: الحمدلله! چه چیز بهتر از این که به این بهانه تا صبح بیدار بودی و خدا را از درد صدا می‌کردی! پس یک موقع با یک دندان درد از خواب بیدار می‌شوید؛ اما خدا یک چیز بهتر پشت آن درد گذاشته است و ما نمی‌فهمیم! پس وقتی یک گرفتاری می‌آید از خدا غافل نشوید و دقت کنید که شاید این گرفتاری که خدا پیش آورده است خیری در آن است.

این تضرع و انس با خدا را خدا به بهانه‌های مختلف فراهم کرده و برای هر کس به شکلی است و برای همه هست این گرفتاری را ایجاد کرده که در خانه خدا بروید و خوابتان نبرد و غافل نشوید؛ چون غافله دارد می‌رود و شما سرگرم شکلات دنیا شده‌اید و خدا می‌خواهد با این گرفتاری بیدارتان کند.

 راه دوم: دیدن نعمت و انتساب آن به خدا نه خود

راه دوم کسب محبت خدا این است که اگر می‌خواهید محبت خدا در دلتان ایجاد شود باید نعمت‌های خدا را ببینید؛ اما به این صورت که اول انسان باید نعمت را ببیند و نعمت را هم انتساب از خدا بداند؛ این‌طور نباشد که وقتی گرفتاری و مصیبت و غم و بیماری بود سمت خدا برود بلکه ببیند که خوشی و نعمتی هم هست.

پس اول این نعمت را ببینید و وقتی هم دیدید این نعمت را از خود ندانید؛ بلکه از خدا بدانید خصوصاً یک جاهایی که کارتان درست می‌شود و موفقیتی کسب می‌کنید نگویید من خیلی مواظب بودم و تلاش کردم و تا صبح نخوابیدم تا این کار انجام شد! این افرادی که در کنکور اول شده‌اند و با آن‌ها مصاحبه می‌کنند علت موفقیت شما چه بود معمولاً می‌گویند خوب درس خواندیم و منظم بودم و فلان کلاس رفتیم؛ اما یک چیزی که پشت این است و غافل هستند لطف خدا است نه خودشان! پس اول نعمت را ببینید و دوم این نعمت را از سوی خدا بدانید و وقتی نعمت را این‌گونه دیدید عاشق خدا می‌شوید.

 برشمردن برخی از نعمت‌های مادی و بالاترین نعم

یک بخش از این نعمت‌ها نعمت مادی است؛ مثلاً همین بدن ما که سالم است اصلاً نعمت‌های سلامتی و بدن قابل شمارش نیست که چند تا نعمت است بعد در خانواده چقدر نعمت است و چه خانواده خوبی دارید و قدرش را نمی‌دانید وقتی به دید نعمت به خانواده نگاه نمی‌کند قدر هم را نمی‌دانید؛ چون به دید نعمت نگاه نمی‌کنید مرتب بهانه می‌گیرید!

بالاتر از این نعمت‌ها نعمت معنوی است؛ نعمت پیامبر (ص) که خدا به برکت پیامبر (ص) ما را از شرک و بت پرستی و کفر نجات داده است، یا در روز عید غدیر نعمت ولایت است و باید انسان این نعمت‌ها را ببیند و شکر کند! و علاوه بر این نعمت‌ها چقدر خداوند زشتی‌ها و گناهان ما را پوشانده است که این هم نعمت است که ما را خوار نکرده بلکه با وجود این زشتی‌ها ما را خوب هم جلوه داده است.

 روزانه در دفتری نعمت‌ها را بنویسید

برنامه‌ریزی کنید روزی چند دقیقه بنشینید و این نعمت‌های را که دارید در دفتری بنویسید و بعد از مدتی کم‌کم می‌بینید عجب خدای خوبی و چقدر به شما لطف کرده است و چقدر نعمت داده است.

 خروج لذت و محبت دنیوی با آمدن محبت خدا به دل

حالا اگر محبت خدا به دل انسان آمد محبت‌های دنیوی و زرق‌وبرق دنیا، گناه و معصیت مزه نمی‌کند و لذت ندارد و دیگر چنین انسانی سمت گناه و معصیت نمی‌رود! حالا ما هم هیچ هستیم و قدرت دوری از گناه را نداریم مگر اینکه خود خدا به ما کمک کند پس همیشه از خدا بخواهید که محبتش را در قلبتان روز به روز بیشتر کند و یاری‌تان کند که گناه نکنید. قرآن نیز در آیه ۱۶۵ سوره بقره می‌فرماید: «وَالَّذِینَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ ۗ کسانی که ایمان آورده‌اند، به خدا محبت بیشتری دارند».

پدیدآورنده:

به کوشش: امیرمحسن سلطان احمدی مروج